Mehter Takımı Çalgıları

Mehter takımında çalgılar vurmalı ve nefesli sazlardan oluşur. Bu sazları icra eden her kişinin ayrı bir ismi vardır. Boru üfleyene boruzen, zurna çalana zurnazen denilir. Davulcuya tablzen, nakkare icra edene nakkarezen, zil çalana zilzen, kös çalana da köszen ismi verilir. Çevgani adı ile bilinen kişiler ise çıngıraklı çatal çevgenler ile tempo tutarak vokalistlik yaparlar.

Mehter takımında çalınan sazlara gelecek olursak bu sazlar vurmalı ve nefesli çalgılar olarak ikiye ayrılır. Vurmalı sazlar içinde davul, kös, nakkare ve zil yer alır. Zurna ve boru ise nefesli çalgılar grubuna girer. Mehter takımında bulunan her bir çalgının temsil ettiği bir mana vardır. Bu çalgıların çıkardığı sesler ile mehter takımının yekûnu sanki bir savaş sahnesi tahayyül eder.

1.     Zurna

Mehter Takımının ana çalgısı zurnadır. Genelde erik ya da zerdali ağacından imal edilen delikli ve üflemeli bir çalgıdır. Ağız kısmı dar olup sesin çıktığı uç bölgeye kadar genişler. Ağız tarafına ses vermesi için bir kamış bulunur. Mehter takımında kalın bir ses çıkaran kaba zurna ismi verilen çeşidi kullanılır. Hatta bu yüzden mehter zurnası da denir. Zurna savaş sırasındaki at kişnemelerine benzetilir ve onları temsil eder.

2.     Boru

Mehter takımında bulunan bir diğer üflemeli çalgı ise borudur. Hammaddesi sarı pirinç olan boru ağızlığından uç kısmına kadar ince düz bir şekildedir. Uç kısmındaki ağzı geniş bir şekilde açılır. Sağ el ile alt kısmından kavranarak ağza yerleştirilir. Deliksiz bir saz olan borudan dudak hareketleri ile çeşitli sesler çıkarılabilir. Boru, gazada atılan zafer naralarına ve nidalarına benzetilir.

3.     Nakkare

Vurmalı çalgılardan biri olan ise nakkare iki bakır kâsenin yüzlerine deri gerilmesinden oluşur ve iki değneği vardır. Birkaç çeşidi olan nakkarenin dini tekkelerde çalınan türüne kudüm, mehter takımında bulunan haline ise çifte nara adı verilir. Nakkarenin çıkardığı intizamlı ritim atın yürürken ve koşarken çıkardığı sese benzetilir. Bu yüzden nakkare savaş meydanındaki nal seslerini temsil eder.

4.     Zil

Mehter takımında bulunan bir başka vurmalı müzik aleti ise zildir. Zil, marşların olmazsa olmaz çalgısıdır. Hammaddesi bakır kalay karışımı bir maden olan zil iki parçadan oluşur. Tam bir daire şeklindedir ve orta kısmı kabarık olur. Ortasında bir delik bulunan zile bu delikten zili tutabilmek için bağlar geçirilir ve düğüm atılır. Bu iki parçayı birbirine vurmak suretiyle belli bir ritim ile çalınan zilin çınlayarak çıkarttığı sesler oldukça kuvvetli ve keskindir. Mehter takımındaki zilin çıkardığı ses vuruşmadaki kılıç şakırtılarına benzetilir.

5.     Davul

Davul ise silindir şeklindeki tahta bir kasnaktan oluşur. Bu kasnağın her iki yüzüne de deri gerilir. Üzerine bir bağ bulunan davul omuza asılır. Bir tarafına irice bir tokmakla diğer tarafına ise ince bir değnek ile vurularak icra edilir. Hayli yüksek sesler çıkartan davul Mehter Takımının ve Mehter marşlarının olmazsa olmazıdır. Davulun sesi ise top seslerine benzetilir.

6.     Kös

Mehter denildiği zaman akla ilk gelen çalgı olan kös ise Mehter Takımındaki en büyük sazdır. Sadece padişah mehterlerinde mevcuttur. Bakırdan yapılmış iki büyük silindirden oluşur. Üzerine deve derisi gerilir. İki adet tokmakla çalınır. Sabit durulurken kösler mehter takımının ortasına koyulur ve orada çalınır. Yürüyüş halinde iken ise kösler binek hayvanına, bir sağa bir sola olmak üzere, bindirilir ve köszen çalgıyı binek hayvanın üzerinde icra eder. Her vuruşta ortalığı inleten kös de tıpkı davul gibi top seslerini temsil eder.

7.     Çevgen

Mehter takımında gördüğümüz ince uzun bir sopaya takılı gümüşten ya da sarı pirinçten yapılmış çıngıraklı enstrüman ise çevgendir. Hilal şeklinde bir madene takılı küçük zillerden ve çıngıraklardan oluşur. En üst kısmının sağında ve solunda at kuyruğundan püsküller takılıdır. Tek bir el ile aşağı yukarı sallamak suretiyle ritim tutarak icra edilir. Çevgen savaş sırasındaki çığlıkları temsil eder.

Sizler için sunduğumuz kaliteli mehter hizmeti ile unutulmaz marşları, besteleri, ilahileri ve şarkıları profesyonel bir şekilde icra ediyoruz. Düzenlediğiniz organizasyonları ve etkinlikleri doğrudan doğruya Türk kültürünün içinden hem görsel hem de işitsel bir gösteri ile taçlandırmak istiyorsanız Turgutlu Fatih Mehter Takımı olarak bu görevi layıkıyla yerine getirebiliriz.